DEFINISI
Pericarditis adalah peradangan perikardium, yaitu lapisan fibroserosa yang membungkus jantung


ETIOLOGI
 
Kategori Subtipe / Contoh
Infeksi Virus: Coxsackievirus, Echovirus, Adenovirus, Influenza, HIV
Bakteri: Streptococcus, Staphylococcus, Mycobacterium tuberculosis, Neisseria meningitidis
Jamur: Histoplasma, Candida, Aspergillus
Non-infeksi Autoimun / Inflamasi: SLE, Rheumatoid arthritis, Scleroderma, Polymyositis
Post-MI: Early post-MI pericarditis (1–3 hari), Dressler’s syndrome (minggu–bulan)
Uremic pericarditis
Neoplastik: metastasis paru, payudara, limfoma, leukemia
Trauma / Post operasi: Bedah jantung, trauma dada tumpul atau tembus
Obat: Hydralazine, Isoniazid, Procainamide, Phenytoin, Minoxidil
Radiasi


MANIFESTASI KLINIS dan DIAGNOSIS
  • Nyeri dada pleuritik, tajam, menjalar ke trapezius ridge
  • Demam ringan (kecuali etiologi uremic)
  • Sesak napas (kalau efusi besar)
Menurut ESC 2015 Guidelines, diagnosis acute pericarditis ditegakkan bila terdapat 2 dari 4 kriteria utama:
  • Nyeri dada khas pleuritik (memburuk saat berbaring, membaik saat duduk condong ke depan)
  • Pericardial friction rub
  • Efusi perikardium (echo)
  • Perubahan EKG khas → ST elevasi difus ± PR depression


TATALAKSANA
  • Sesuai etiologi
  • Tambah Pericardiocentesis jika ada tamponade